معرفی 13 نوع از انواع نمای ساختمان

چه در حال طراحی و ساخت ویلا و ساختمان جدید هستید و یا تصمیم به بازسازی بنای خود دارید، شاید اولین و مهم‌ترین بخش در این فرآیند، انتخاب نمای ساختمان باشد. نمای سازه، اولین برداشت از هویت و شخصیت ساختمان است؛ روایتی از داستان نهفته در دل بنا. دکوراسیون خارجی هر ساختمان همچون شعر “رنگ رخساره خبر می‌دهد از سِر درون”، بیانگر حال خوب ساکنان آن خواهد بود. به همین دلیل معماران و طراحان ساختمان، با طیف گسترده‌ای از انواع نمای ویلایی و آپارتمانی مواجه هستند و ترکیب آنها با نبوغ و خلاقیت فردی بر مبنای نوع سازه، می‌تواند یک شاهکار هنری خلق کند.

در این مطلب از می‌خواهیم شما را با انواع نمای ساختمان از نظر معماری مدرن و سنتی، متریال به کار رفته و معایب و مزایای هر کدام آشنا کنیم و با چندین عکس نمای ساختمان، به تمام سوالات شما در این زمینه پاسخ دهیم.

تنوع بی نظیر نما ساختمان باعث شده که برخی از آنها، جلوه و جذابیت بیشتری داشته باشند اما هر کدام برای یک سبک، یک کاربری یک اقلیم مناسب‌ترند. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

منظور از نمای ساختمان چیست؟

نمای ساختمان به‌طور کلی به سطح و جداره خارجی آن و به‌طور خاص به سمت بیرونی دیواره‌های سازه اشاره دارد. به‌عنوان مثال، اگر یک ساختمان از دو طرف پشت و کناره‌ها با آجر نما پوشانده شده باشد اما سطح جلویی و اصلی ساختمان (مقابل خیابان اصلی) با متریال بتن اکسپوز روکش شده باشد، بتن اکسپوز به‌عنوان نمای ساختمان در نظر گرفته می‌شود.

انواع نما ساختمان براساس انواع متریال

نمای ساختمان از نظر فنی می‌تواند با هر نوع مصالحی طراحی و اجرا شود (فارغ از جنس و کیفیت مصالح و سبک اجرای آن)؛ اما در این بخش می‌خواهیم انواع نمای ویلا و ساختمان را براساس متریال اصلی نما در دسته نمای سنتی معرفی کنیم.

نمای چوبی (چوب طبیعی)

نمای چوبی ساختمان و ویلا به همان سادگی نام آن است: استفاده از ورقه‌ها و الوار چوبی. در این نوع نما، تخته‌های نازک با عرض مختلف برای ایجاد نمای ساختمان استفاده می‌شوند. متریال چوب برای ایجاد نمای طبیعی و روستایی، در انواع سازه‌های ویلایی استفاده می‌شود.

برای این نما از هر نوع چوبی می‌توان استفاده کرد اما بهتر است از چوب‌های طبیعی مقاوم در برابر پوسیدگی و رطوب نظیر سدر، صنوبر، چوب سرخ و … استفاده شود.

نمای چوبی به شکل‌های مختلفی ساخته و نصب می‌شود. به‌عنوان مثال، پانل‌های چوبی که حاوی اتصالات لبه‌ای برای اتصال به پانل مجاور و ایجاد نمای چوبی یکپارچه، سرعت نصب بالاتری دارد. به‌عنوان جمع بندی ویژگی‌های نمای چوبی، به موارد زیر باید اشاره کرد:

• دارای طول‌عمر بالا و پایدار است.
• الوار را می‌توان به شکل پانلی یا به صورت الیاف استفاده کرد.
• پانل‌های چوبی را می‌توان در الگوهای مختلف در نما استفاده کرد.
• انواع مختلف الوار چوب با ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی نظیر رنگ، بافت و بو وجود دارد.
• الوار حس همسو با زمین و محیط‌زیست دارد که به ساختمان طراوت می‌بخشد.

نمای سنگ طبیعی ساختمان

در کنار چوب، سنگ طبیعی احتمالاً محبوب‌ترین نمای ساختمانی است که حسی از ریشه در طبیعت را به بنا می‌بخشد.

سنگ طبیعی در برابر آتش، باد و رطوبت بی‌نهایت بادوام است و از نظر بصری هم جلوه‌ای منحصر‌به‌فرد دارد که بدون شک، جذابیت بصری زیادی به ساختمان اضافه می‌کند.

نمای سنگ طبیعی ساختمان معمولاً با متریال دیگری مانند فایبر سمنت (الیاف سیمان) چوب طبیعی و آجر نما ترکیب می‌شود تا نمای خارق العاده‌تری ایجاد کند.

عموماً نمای سنگ طبیعی در سبک معماری سنتی دسته‌بندی می‌شود اما بر حسب شکل تولیدات اخیر روکش‌های سنگی و سبک اجرا، نمای سنگ طبیعی هم می‌تواند به‌عنوان متریال معماری مدرن هم محسوب شود. این نوع نما ساختمان از ویژگی‌های زیر برخوردار است:

• نمای سنگی را می‌توان تغییر داد یا به حالت طبیعی خود در نما استفاده کرد.
• نمای سنگی می‌تواند صاف یا دارای موج و لبه‌های ناهموار باشد.
• سنگ‌های نما رنگ، بافت، جذابیت بصری و عایق حرارتی را به نما اضافه می‌کند.
• سنگ نما به صورت قطعات از پیش تراشیده شده با ابعاد مشخص و یکنواخت یا به صورت قطعات نامنظم تولید و استفاده می‌شود.

نمای آجری ساختمان

آجر نما یکی از قدیمی‌ترین مصالح برای نمای انواع ساختمان است اما تنوع بی نظیر طرح، رنگ و جنس آجر نما در سال‌های اخیر سبب شده تا آجر، به گزینه‌ای بسیار مطلوب برای اجرای انواع سبک سنتی نما (و حتی در ترکیب با نمای مدرن) استفاده شود. آجرهای مورد استفاده در نمای ساختمان عموماً دوام بالا و نیازمندی نگهداری کم دارند، به‌عنوان عایق عمل می‌کنند و در هر طرح و رنگ و بافتی تولید می‌شوند. همچنین آجر نما به خوبی می‌تواند با هر نوع متریال دیگر ترکیب و هماهنگ شده و نمایی ترکیبی زیبایی ایجاد کند.

• آجر یک متریال همه‌کاره برای نمای ساختمان است.
• می توان از آن برای نمای مسطح و غیر مسطح استفاده کرد.
• واحدهای آجری را می‌توان در هم آمیخت و الگوهای آجری طراحی کرد.

نمای گچ ساختمان

متریال گچ، مخلوطی از سیمان، آب، ماسه و آهک است که یک لایه بسیار نازک روی سطح ساختمان را تشکیل و درنهایت، نما را شکل می‌دهد. هر لایه گچ بر ضخامت لایه دیگر ساخته می‌شود و آخرین لایه اغلب شامل یک رنگدانه سفید است.

نمای گچی به دلیل سفیدی خالص و یکدستی در اجرا، جلوه خوبی به نما می‌دهد و با هر سبک معماری و هر متریال دیگر قابل استفاده و هماهنگی است. از مزایای گچ برای نما، راحتی تعمیر آن و نیز امکان استفاده در انواع رنگ‌ها می‌باشد. همچنین گچ را تقریباً بر روی هر متریال بنایی دیگر مانند بتن، بلوک‌های بتنی، سنگ، آجر و … می‌توان استفاده کرد. معایب نمای گچی هم آسیب‌پذیری آن در برابر رطوبت، ضربه و آلودگی می‌باشد.

پانل فولادی نمای ساختمان

پانل‌های فولادی هم به‌عنوان نمای ساختمان استفاده می‌شود؛ گرچه در درجه اول در خانه‌های روستایی و ساختمان‌های صنعتی استفاده می‌شود.

پانل‌های فولادی راه‌راه بسیار بادوام و ارزان هستند و نصب آسانی دارند، اما معمولاً در مواردی استفاده می‌شوند که دوام و رنگ مهم‌ترین عناصر طراحی نمای ساختمان هستند.

نمای ساختمان با الیاف سیمان (فایبر سمنت)

استفاده از فایبر سمنت به‌عنوان متریال اصلی نمای ساختمان بسیار رایج است؛ به‌ویژه در خانه‌هایی که در سال‌های اخیر ساخته شده‌اند. فایبر سمنت به‌طور کلی یک نمای افقی است که از مخلوطی از رشته‌های فایبر گلاس و سیمان ساخته می‌شود و بسیار بادوام، بافت‌دار و با تنوع رنگ بی‌نهایت است.

فایبر سمنت باید به درستی نصب و آب‌بندی شود، در غیر این‌صورت رطوبت را جذب می‌کند و برای حفظ سلامت سطح باید از رنگ و درزگیر استفاده شود.

سنگ مصنوعی نما ساختمان

یک متریال جدید مشابه با سنگ طبیعی اما با وزن و هزینه کمتر، ماده‌ای را توصیف می‌کند که به‌عنوان سنگ مصنوعی در صنعت ساختمان‌سازی شناخته می‌شود.سنگ‌های مصنوعی شبیه به یک پازل روی نما اجرا می‌شوند و محدودیتی در طرح و رنگ و اندازه ندارند. این سنگ‌ها را می‌توان با و بدون ملات نصب کرد.

نما شیشه‌ای ساختمان

نوع متداولی که معماری جهان را تحت تاثیر قرار داده، طراحی نمای ویلایی با دیوارهای شیشه‌ای است. این نماها دارای یک اسکلت فلزی هستند که روی آن، صفحات شیشه‌ای تعبیه شده است. این نوع نما معمولاً در ساختمان‌های تجاری یا ویلایی استفاده می‌شوند. نمای شیشه‌ای فضای داخلی را با نور کافی پر می‌کند و در نتیجه فضای دلپذیری را در داخل ساختمان ایجاد خواهد کرد.

شیشه‌های نما از نوع دوجداره هستند تا به‌عنوان عایق حرارتی، به حفظ دمای مطلوب داخل بنا کمک کنند. همچنین عایق صوتی (آکوستیک) و موارد زیر نیز از دیگر ویژگی‌های آنها به‌شمار می‌رود:

• کاهش بار مرده ساختمان
• افزایش نور داخلی ساختمان
• عایق حرارتی و صوتی
• اضافه کردن حس لوکس بودن به بنا

نمای سفالی (تراکوتا)

نما کاشی سفالی که با نام تراکوتا معروف است، نوعی طراحی نمای انتزاعی و متفاوت را ایجاد می‌کند. خاک رس به‌عنوان ماده اولیه متریال نما، جذبه‌ای غنی و هم‌تراز با محیط طبیعی اطراف دارد؛ همچنین یک عایق عالی است که به تنظیم دما در فضای داخلی کمک می‌کند. کاشی‌های تراکوتا گزینه‌ای همه‌کاره برای پوشش نمای ساختمان هستند و می‌توانند ظاهر سازه را با ارائه زیبایی‌شناسی مفهومی تقویت کنند. بازی خطوط در این نوع نما؛ ساختاری انتزاعی ایجاد می‌کند که باعث ایجاد جلوه‌ای پویا از نور و سایه در داخل سازه می‌شود.

نمای ساختمان سرامیکی

مانند نماهای سفالی، نماهای سرامیکی نیز به‌عنوان متریال نما برای ایجاد طرح‌های مختلف دکوراسیون خارجی سازه استفاده می‌شود. این نوع مصالح کاملاً پایدار، با قابلیت استفاده متنوع و عایق حرارتی است و اغلب به‌عنوان بخش برجسته در طراحی‌های نما استفاده می‌شود. این نوع مصالح به نما ظاهری متفاوت می‌بخشد.

نما فلزی ساختمان

پانل‌های فلزی، راه موثری برای ایجاد طرح‌های منحصر‌به‌فرد نما هستند. استفاده از فلز در نما علاوه‌بر مدرن کردن ظاهر ساختمان، به دلیل عمر بالای فلز، مقاومت بالا، نگهداری پایین و نصب راحت، یکی از گزینه‌های مطلوب متریال معماری مدرن به‌شمار می‌رود.

• نمای فلزی را می‌توان با توجه به طرح نما به هر شکل و اندازه‌ای تولید کرد.
• فلزات مختلف مورد استفاده مانند آلومینیوم، فولاد، آهن و مس، از طریق رنگ و اثر ایجاد شده توسط نور، جذابیت نما را افزایش می‌دهد.
• نماهای فلزی نوعی از حس لوکس بودن را به ساختمان اضافه می‌کنند.

نمای پانل‌های بتنی

روکش‌های بتنی پیش‌ساخته یکی از اجزای اصلی بسیاری از ساختمان‌های مدرن امروزی هستند. مجموعه‌ای متنوع از اشکال، اندازه‌ها و رنگ‌های پانل‌های بتنی، آن را به یکی از همه‌کاره‌ترین متریال نمای ساختمان تبدیل می‌کند. پانل‌های بتنی پیش‌ساخته به‌راحتی قابل سفارشی‌سازی هستند و طرح‌های پیچیده‌ای برای نمای ساختمان ایجاد می‌کنند. این نوع مصالح، مزایای بی‌شماری دارد که می‌توان به دوام بالا، مقاومت در برابر آب‌وهوای سخت مانند باد و باران، تابش خورشید و نیز جذابیت دادن متفاوت به نما اشاره کرد.

یکی از انواع رایج و محبوب نمای بتنی، استفاده از نمای بتن اکسپوز می‌باشد. دیوارهای بتن اکسپوز به نمای بیرونی سازه جذابیت صنعتی می‌بخشد و می‌توانند با سطوح و رنگ‌های مختلف سفارشی شوند. این سطوح دیواری، فضایی مینیمال و معاصر ایجاد می‌کند که برای خانه‌های مدرن، دفاتر یا مکان‌های عمومی ایده‌آل است.

• می‌توان به کمک قالب از بتن برای ایجاد اشکال مختلف استفاده کرد.
• بتن می‌تواند دمای داخلی را حفظ کرده و ساختمان را در برابر تغییرات آب‌وهوایی محافظت کند.
• نازک‌کاری نماهای بتنی را می‌توان مخفی کرد تا نمای یکپارچه‌تری به وجود آورد.
• نسبت به سایر متریال‌های مدرن مناسب‌تر است.

نمای ورق‌های کامپوزیت آلومینیومی

نمای آلومینیومی از نیمه دوم قرن بیستم وجود داشته و تا امروز به‌عنوان متریال و سبک نمای ساختمان، عملکرد خوبی از خود نشان داده است. نمای آلومینیومی در برابر رطوبت غیر قابل نفوذ است و به‌راحتی با اتصال‌دهنده‌های گالوانیزه نصب می‌شود.

نمای سبز زنده

نماهای سبز در حال تبدیل شدن به گزینه‌ای مدرن و مطلوب برای آسمان‌خراش‌ها هستند. در نمای سبز ساختمان با استفاده از گیاهان طبیعی و زنده که روی قاب‌های نگهدارنده فلزی رشد می‌کنند، هر طبقه را به یک سطح کاشت تبدیل می‌کند.

گیاهان و درختچه‌های خزنده و بومی می‌توانند علاوه‌بر زییایی طبیعی و بکر، به تنظیم حرارتی داخل ساختمان هم کمک کرده و با تغییر فصل، رنگ و جلوه متفاوتی به نما بدهند. در این نوع نمای ساختمان، مدیریت سیستم آبیاری، زهکشی، سمپاشی و هرس کردن گیاهان نما بسیار مهم و حیاتی است.

نمای متحرک ساختمان

از جدیدترین نوع نمای ساختمان، نمای متحرک است که با برق، تغییر شکل داده و هر بار ظاهر متفاوتی برای ساختمان ایجاد می‌کند. این نوع نما با محاسباتی بسیار دقیق، از عناصر کوچکتر تشکیل می‌شود که این عناصر با حرکت برنامه‌ریزی شده و هماهنگ، اشکال متفاوتی پیدا می‌کنند.

از نمونه‌های خوب نمای متحرک ساختمان می‌توان به مرکز فرهنگی مالی Bund در شانگهای چین اشاره کرد (تصویر بالا). در این ساختمان ردیف‌های مواج منگوله‌ها برای تغییر نمای خارجی و کیفیت فضای داخلی (نور و دما) تغییر می‌کنند. این طراحی نما با سیستم‌های تکنولوژیکی، فرم و متریال چشمگیر، خود را به شکلی گیرا و غیر تکراری نمایش می‌دهد.

نمای ترکیبی (تلفیقی) ساختمان

در نمای ترکیبی به‌جای استفاده از یک نوع متریال غالب در نما، از چندین متریال استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال می‌توان به همراه آجر نما از شیشه، آلومینیوم، بتن، چوب، سنگ طبیعی و … استفاده کرد؛ این بدان معناست که به دنیایی از گزینه‌های متنوع رنگ، طرح و بافت دسترسی خواهید داشت.