شرایط فرزند خواندگی از بهزیستی

فرزندخواندگی از بهزیستی، فرصتی ارزشمند برای والدینی است که تمایل به پذیرش سرپرستی کودکان بی سرپرست یا بدسرپرست دارند. سازمان بهزیستی با تعیین شرایط دقیق و مراحل گام به گام، این امکان را فراهم می سازد تا کودکان نیازمند، گرمای یک خانواده را تجربه کنند.

فرآیند فرزندخواندگی، مسیری پر از امید و مسئولیت است که نیازمند آگاهی کامل از قوانین و ضوابط مربوطه است. این مسیر نه تنها زندگی کودکان را متحول می سازد، بلکه به خانواده های متقاضی نیز فرصت تجربه شیرین والدگری را می بخشد. سازمان بهزیستی کشور به عنوان نهاد متولی اصلی در این زمینه، تلاش می کند تا با رعایت اصول انسانی و قانونی، بهترین تطابق را میان کودکان و خانواده های متقاضی ایجاد کند. در این مقاله، تمامی ابعاد مربوط به شرایط، مدارک و مراحل فرزندخواندگی از بهزیستی را به صورت دقیق و جامع بررسی خواهیم کرد تا متقاضیان بتوانند با دیدی روشن و کامل، این راه پربرکت را آغاز کنند. هدف ما ارائه راهنمایی مستند و قابل فهم برای تمامی مخاطبان، از زوجین فاقد فرزند گرفته تا زنان مجرد و زوجین دارای فرزند است.

فرزندخواندگی از بهزیستی چیست و چه کودکانی واجد شرایط هستند؟

فرزندخواندگی یک فرآیند قانونی و حمایتی است که طی آن، سرپرستی دائم یک کودک بی سرپرست یا بدسرپرست به خانواده ای واجد شرایط واگذار می شود. این اقدام با هدف تأمین منافع عالی کودک و ایجاد محیطی پایدار و محبت آمیز برای رشد و تعالی او صورت می گیرد. سازمان بهزیستی کشور، مسئولیت اصلی در شناسایی، نگهداری موقت و معرفی این کودکان به متقاضیان را بر عهده دارد. فرآیند فرزندخواندگی صرفاً یک عمل خیرخواهانه نیست، بلکه یک تعهد قانونی و اجتماعی است که حقوق و مسئولیت های متقابل را برای خانواده سرپرست و فرزندخوانده به دنبال دارد و نیازمند رعایت شرایط فرزند خواندگی از بهزیستی است.

تعریف قانونی فرزندخواندگی

از منظر حقوقی، فرزندخواندگی به معنای اعطای سرپرستی کودکان فاقد سرپرست مؤثر یا بدسرپرست، که تحت نظارت سازمان بهزیستی هستند، به خانواده هایی است که بر اساس قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، واجد شرایط شناخته شده اند. این سرپرستی پس از طی مراحل قانونی و تأیید مراجع قضایی، به رسمیت شناخته می شود و تمامی حقوق و تکالیف والدین اصلی، به والدین سرپرست منتقل می گردد. این تعهد مادام العمر است و همانند رابطه ی والدین بیولوژیکی، شامل حمایت های عاطفی، مالی و آموزشی می شود.

کودکان واجد شرایط برای فرزندخواندگی

همه کودکانی که در مراکز بهزیستی نگهداری می شوند، لزوماً برای فرزندخواندگی واجد شرایط نیستند. کودکانی که به فرزندی سپرده می شوند باید دارای شرایط خاصی باشند که از سوی قانون تعیین شده است. این شرایط اطمینان می دهد که تمامی تلاش ها برای بازگشت کودک به خانواده اصلی او انجام شده و در نهایت، فرزندخواندگی بهترین گزینه برای آینده اوست. این کودکان اغلب در موقعیت های آسیب پذیری قرار داشته اند و نیازمند یک محیط امن و پایدار هستند.

• کودکانی که والدین یا جد پدری شناخته شده ای ندارند. این دسته از کودکان معمولاً از بدو تولد یا در سنین بسیار پایین رها شده اند و هیچ اطلاعاتی از خانواده اصلی آنها در دسترس نیست.
• کودکانی که هویت والدین یا جد پدری شان مشخص نیست و پس از تلاش های مکرر و پیگیری های قانونی، هیچ اطلاعی از آنها به دست نیامده است. این تلاش ها شامل آگهی در رسانه ها و تحقیقات محلی می شود.
• کودکانی که والدین یا جد پدری آنها شناخته شده اند، اما به دلیل عدم صلاحیت (مانند اعتیاد، سوءرفتار، زندانی بودن طولانی مدت، بیماری های صعب العلاج یا روانی، یا رها کردن کودک)، دادگاه حکم سلب حضانت آنها را صادر کرده و کودک به صورت رسمی تحت سرپرستی سازمان بهزیستی قرار گرفته است.
• کودکانی که تلاش های حرفه ای و تخصصی (شامل مددکاری اجتماعی و روان شناسی) جهت شناسایی والدین یا بازگشت کودک به خانواده اصلی او مؤثر واقع نگردیده باشد و تشخیص داده شود که ماندن در مراکز بهزیستی به صلاح آنها نیست.

تصمیم گیری در خصوص واگذاری سرپرستی یک کودک، پس از بررسی های دقیق توسط کمیته های تخصصی در بهزیستی استان ها و با تأیید مراجع قضایی صورت می گیرد تا منافع عالی کودک همواره در اولویت باشد و شرایط فرزند خواندگی از بهزیستی به بهترین نحو رعایت شود. این فرآیند با نهایت دقت و دلسوزی انجام می شود تا از هرگونه آسیب احتمالی به کودک جلوگیری شود.

اولویت بندی متقاضیان فرزندخواندگی از بهزیستی در سال 1404

سازمان بهزیستی برای اطمینان از قرارگیری کودکان در مناسب ترین محیط و با توجه به منابع محدود، یک سیستم اولویت بندی برای متقاضیان فرزندخواندگی دارد. این اولویت بندی بر اساس بخشنامه ها و قوانین جاری بهزیستی و با در نظر گرفتن بهترین منافع کودک تعیین می شود. آشنایی با این اولویت ها برای متقاضیان بسیار مهم است تا انتظارات واقع بینانه ای از فرآیند داشته باشند و بدانند در کدام گروه از متقاضیان قرار می گیرند. این سیاست به توزیع عادلانه فرصت ها و پاسخگویی به نیازهای خاص کودکان کمک می کند.

اولویت اول: زوجین فاقد فرزند

بیشترین اولویت برای پذیرش فرزندخوانده با زوجینی است که سال ها از ازدواجشان گذشته و امکان فرزندآوری بیولوژیکی نداشته اند. این گروه اصلی ترین مخاطبان فرزندخواندگی هستند و سازمان بهزیستی تلاش می کند تا اولویت ویژه را به آنها اختصاص دهد. امید این خانواده ها برای تشکیل یک کانون گرم، معمولاً از طریق فرزندخواندگی محقق می شود.

• گذشت حداقل پنج سال تمام از تاریخ ازدواج آنها و عدم صاحب فرزند شدن. این شرط به منظور اطمینان از پایداری زندگی زناشویی و تلاش های لازم برای فرزندآوری بیولوژیکی است.
• حداقل سن یکی از زوجین سی سال تمام باشد. این شرط نیز به بلوغ فکری و پختگی لازم برای پذیرش مسئولیت والدگری اشاره دارد.
• ارائه گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عدم توانایی برای فرزندآوری، در صورتی که علت عدم فرزندآوری، پزشکی باشد. این گواهی به سازمان بهزیستی در اولویت بندی و بررسی پرونده کمک می کند.
• زوجین باید دارای عقد دائمی باشند، که نشان دهنده پایداری و تعهد در زندگی مشترک است.

اولویت دوم: زنان و دختران مجرد بالای 30 سال

در سال های اخیر، قوانین فرزندخواندگی تسهیلاتی را برای زنان مجرد واجد شرایط فراهم کرده است. این گروه می توانند سرپرستی کودکان را بر عهده بگیرند، اما با محدودیت هایی همراه است که عمدتاً به جنسیت کودک مربوط می شود. این رویکرد به منظور گسترش دایره حمایت از کودکان و پاسخگویی به نیازهای متقاضیان واجد شرایط است.

• سن حداقل سی سال تمام باشد. این شرط نشان دهنده پختگی و توانایی لازم برای تربیت فرزند است.
• اولویت اصلی برای سرپرستی فرزندان دختر است، مگر در موارد خاص خویشاوندی (مانند خواهرزاده، برادرزاده یا نوه های خود متقاضی) که امکان سرپرستی فرزند پسر نیز فراهم می شود. این محدودیت به ملاحظات فرهنگی و اجتماعی بازمی گردد.
• داشتن منزل مسکونی مستقل (ملکی یا استیجاری) از شرایط مهم این گروه است تا کودک در محیطی مستقل و امن رشد کند. در صورتی که متقاضی با اعضای خانواده خود زندگی کند و منزل مستقل نداشته باشد، پرونده وی به صورت موردی و با بررسی دقیق شرایط رفاهی و اجتماعی خانواده، توسط کمیته فرزندخواندگی بررسی می شود.
• این متقاضیان نباید فرزند بیولوژیکی داشته باشند، مگر در موارد خاص خویشاوندی.

اولویت سوم: زوجین دارای فرزند

خانواده هایی که پیش از این صاحب فرزند بیولوژیکی هستند نیز می توانند برای فرزندخواندگی اقدام کنند، اما در اولویت های بعدی قرار می گیرند و شرایط خاصی دارند. این گروه نیز می توانند نقش مهمی در تأمین نیاز کودکان بی سرپرست ایفا کنند، خصوصاً اگر انگیزه واقعی برای کمک به کودکان نیازمند داشته باشند.

• عقد ازدواج زوجین باید دائمی باشد.
• رعایت تناسب سنی میان فرزندخوانده و فرزندان بیولوژیکی متقاضیان از اهمیت بالایی برخوردار است. این شرط به منظور ایجاد تعادل و جلوگیری از مشکلات احتمالی در روابط خانوادگی است.
• در صورتی که خانواده دارای سه فرزند زیستی باشد که با آنها زندگی می کنند، تنها پذیرش سرپرستی یک کودک امکان پذیر است، مگر آنکه کودکان مورد درخواست، خواهر و برادر باشند. این محدودیت به منظور اطمینان از توانایی خانواده در تأمین نیازهای همه فرزندان است.

آشنایی با اولویت های فرزندخواندگی به متقاضیان کمک می کند تا با درک بهتری از فرآیند، انتظارات واقع بینانه ای داشته باشند و مسیر خود را برنامه ریزی کنند.

شرایط عمومی و اختصاصی متقاضیان فرزندخواندگی از بهزیستی در سال 1404

پذیرش سرپرستی یک کودک، تعهدی بزرگ و مادام العمر است و به همین دلیل، سازمان بهزیستی و مراجع قضایی، شرایط سختگیرانه ای را برای متقاضیان در نظر می گیرند. این شرایط به دو دسته عمومی و اختصاصی تقسیم می شوند که تمامی آنها باید به دقت رعایت شوند تا از سلامت و سعادت کودک در خانواده جدید اطمینان حاصل شود.

شرایط عمومی (برای همه متقاضیان)

این شرایط برای تمامی گروه های متقاضی (زوجین فاقد فرزند، زنان مجرد و زوجین دارای فرزند) الزامی است و عدم رعایت هر یک می تواند منجر به تأخیر در فرآیند یا حتی رد درخواست فرزندخواندگی شود. این موارد پایه های اصلی صلاحیت یک خانواده برای پذیرش فرزندخوانده را تشکیل می دهند.

1. تابعیت ایرانی و اقامت در ایران: متقاضیان باید شهروند ایران باشند و در داخل کشور اقامت داشته باشند. این شرط به منظور سهولت در نظارت بهزیستی و دسترسی کودک به خدمات داخلی است.
2. اعتقاد به یکی از ادیان رسمی کشور: متقاضیان باید به یکی از ادیان شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (اسلام، مسیحیت، یهودیت، زرتشت) اعتقاد داشته باشند.
3. صلاحیت اخلاقی و عدم سوءپیشینه کیفری مؤثر: متقاضیان باید از نظر اخلاقی واجد شرایط باشند و سابقه محکومیت کیفری مؤثر که طبق قانون، مانع از سرپرستی کودک می شود، نداشته باشند. بررسی دقیق این سوابق برای حفظ امنیت کودک ضروری است.
4. سلامت کامل جسمی و روانی:
   • عدم ابتلا به بیماری های صعب العلاج، واگیردار و مهلک که توانایی مراقبت از کودک را سلب می کند یا می تواند سلامت کودک را به خطر اندازد.
   • عدم ابتلا به اختلالات روانی شدید (جنون، سفاهت) که سلامت و امنیت کودک را به خطر می اندازد. این بخش از بررسی ها توسط پزشک قانونی و روانشناس انجام می شود.
5. عدم اعتیاد: متقاضیان نباید به مواد مخدر، الکل یا هرگونه مواد روانگردان اعتیاد داشته باشند. گواهی عدم اعتیاد از آزمایشگاه های معتبر مورد نیاز است.
6. تمکن مالی کافی:
   • داشتن تمکن مالی به معنای توانایی تأمین هزینه های زندگی کودک، شامل خوراک، پوشاک، مسکن، آموزش و درمان است. این موضوع توسط مددکاران اجتماعی و با بررسی مدارک مالی متقاضیان ارزیابی می شود.
   • تأکید می شود که الزام به تملیک فوری اموال به نام فرزندخوانده نیست، اما متقاضیان باید تعهد کتبی بدهند که در آینده بخشی از اموال خود (حداقل یک سوم) را به نام فرزندخوانده منتقل یا صلح نمایند. این تعهد برای تأمین آتیه مالی کودک است.
   • داشتن بیمه پایه برای فرزندخوانده الزامی است و توصیه می شود که بیمه تکمیلی نیز برای او فراهم گردد تا پوشش درمانی مناسبی داشته باشد.
   • در بررسی تمکن مالی، صرفاً داشتن ملک و اموال ملاک نیست و توانایی درآمد پایدار و مدیریت هزینه ها نیز مورد توجه قرار می گیرد. حتی خانواده های مستأجر نیز در صورت احراز سایر شرایط، امکان فرزندخواندگی را دارند، مشروط بر اینکه محیط زندگی مناسب و پایدار باشد.
7. تعهد به تملیک یا صلح حداقل یک سوم اموال به نام فرزندخوانده: این تعهد برای تأمین آتیه کودک و جبران عدم برخورداری وی از ارث والدین حقیقی ضروری است و معمولاً پس از صدور حکم سرپرستی قطعی و از طریق دفاتر رسمی یا مراجع قضایی انجام می گیرد. این اقدام به عنوان یک حمایت مالی بلندمدت برای کودک تلقی می شود.

شرایط اختصاصی بر اساس اولویت ها

علاوه بر شرایط عمومی، هر گروه از متقاضیان باید شرایط اختصاصی خود را نیز دارا باشند که این موارد متناسب با وضعیت خانوادگی آنها تعیین شده است:

1. برای زوجین فاقد فرزند:
   • عقد ازدواج آنها باید به صورت دائمی باشد و از پایداری رابطه زناشویی اطمینان حاصل شود.
   • ارائه گواهی از پزشک متخصص زنان و زایمان مبنی بر عدم توانایی باروری برای زوجه یا گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عقیم بودن زوجین یا یکی از آنها، در صورتی که علت عدم فرزندآوری، پزشکی باشد.
2. برای زنان مجرد:
   • داشتن منزل مسکونی مستقل (ملکی یا استیجاری) از شروط اصلی است. این شرط به منظور اطمینان از استقلال و توانایی زن در اداره یک خانواده است. در مواردی که متقاضی با اعضای خانواده خود زندگی می کند و منزل مستقل ندارد، پذیرش درخواست منوط به بررسی دقیق وضعیت رفاهی و اجتماعی خانواده و وجود امکانات مناسب برای کودک است.
   • اولویت با سرپرستی فرزندان دختر است، مگر در شرایط خاص خویشاوندی که امکان سرپرستی فرزند پسر نیز فراهم می شود.
3. برای زوجین دارای فرزند:
   • عقد ازدواج آنها باید دائمی باشد.
   • رعایت تناسب سنی بین فرزندخوانده و فرزندان بیولوژیکی خانواده الزامی است. این موضوع به منظور جلوگیری از بروز مشکلات روانی و اجتماعی برای هر دو گروه از فرزندان و ایجاد یک محیط خانوادگی سالم است.
   • در صورت داشتن سه فرزند بیولوژیکی که با خانواده زندگی می کنند، تنها امکان پذیرش سرپرستی یک فرزندخوانده وجود دارد، مگر اینکه فرزندخواندگان خواهر و برادر باشند تا از جدایی آنها جلوگیری شود.

رعایت این شرایط فرزند خواندگی از بهزیستی، اساس تصمیم گیری برای واگذاری سرپرستی کودکان به متقاضیان را تشکیل می دهد و هدف نهایی آن تضمین بهترین آینده برای کودکان است.

مدارک لازم برای ثبت نام فرزند خواندگی از بهزیستی (چک لیست کامل و به روز)

جمع آوری و ارائه مدارک کامل و صحیح، گامی حیاتی در فرآیند فرزندخواندگی است. نقص در مدارک می تواند باعث تأخیر طولانی یا حتی رد درخواست شود. متقاضیان باید توجه داشته باشند که برخی از مدارک نیاز به برابر اصل شدن دارند و باید از اعتبار آنها اطمینان حاصل کنند. آماده سازی این مدارک پیش از اقدام به ثبت نام، فرآیند را تسریع می بخشد.

مدارک مورد نیاز جهت تشکیل پرونده فرزندخواندگی از بهزیستی و بررسی شرایط فرزند خواندگی از بهزیستی عبارتند از:

• تصویر تمامی صفحات شناسنامه و کارت ملی زوجین/متقاضی. این مدارک باید واضح و خوانا باشند.
• تصویر سند ازدواج (برای زوجین). در مورد زنان مجرد، این مدرک نیاز نیست.
• گواهی عدم بچه دار شدن از پزشک متخصص زنان و زایمان (برای زوجه فاقد فرزند). این گواهی باید جدید باشد.
• گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عقیم بودن زوجین یا یکی از آنان (در صورت لزوم). این مورد نیز در صورت تأیید پزشکی و نیاز پرونده ارائه می شود.
• گواهی عدم سوء پیشینه کیفری برای هر دو متقاضی (قابل دریافت از مراکز پلیس +10). این گواهی برای اطمینان از امنیت و سلامت کودک در محیط خانواده است.
• گواهی سلامت جسم و روان از پزشک قانونی برای زوجین/متقاضی (این گواهی شامل عدم ابتلا به بیماری های صعب العلاج، واگیردار، جنون و اعتیاد است). این گواهی به صورت جامع وضعیت سلامتی متقاضیان را بررسی می کند.
• گواهی تمکن مالی:
  • فیش حقوقی (در صورت شاغل بودن) و گواهی اشتغال به کار.
  • کپی سند مالکیت منزل مسکونی، خودرو، یا سایر اموال منقول و غیرمنقول.
  • مدارک مربوط به حساب های بانکی و سپرده های مالی و گردش حساب، برای اثبات پایداری مالی.
  • هرگونه مدرک مثبت درآمدی دیگر که توانایی مالی متقاضی را نشان دهد.
• گواهی عدم اعتیاد به مواد مخدر، الکل و روانگردان (از آزمایشگاه های مورد تأیید بهزیستی). این مورد برای تضمین یک محیط سالم و عاری از هرگونه اعتیاد برای کودک است.
• تصویر کارت پایان خدمت یا معافیت (صرفاً برای آقایان).
• در صورت لزوم، سایر مدارکی که از سوی کمیته فرزندخواندگی استان یا کارشناسان بهزیستی درخواست شود، باید در اسرع وقت ارائه گردد.

شایان ذکر است که سازمان بهزیستی در صورت نیاز، متقاضیان را برای دریافت برخی از این گواهی ها به سازمان های ذیربط معرفی خواهد کرد. تمامی مدارک باید شفاف و خوانا باشند و در صورت درخواست، به صورت برابر اصل شده ارائه شوند. همکاری کامل در ارائه مدارک به تسریع فرآیند کمک شایانی خواهد کرد.

نحوه و مراحل ثبت نام و پیگیری فرزند خواندگی از بهزیستی (گام به گام)

فرآیند فرزندخواندگی یک مسیر چند مرحله ای است که از ثبت نام اولیه آغاز شده و تا صدور حکم سرپرستی قطعی ادامه می یابد. آگاهی از این مراحل به متقاضیان کمک می کند تا با آمادگی بیشتری این راه را طی کنند و با شفافیت کامل، مراحل فرزند خواندگی از بهزیستی را پشت سر بگذارند. هر گام به دقت طراحی شده تا بهترین منافع کودک و خانواده را تأمین کند.

گام 1: ثبت نام اولیه در سامانه الکترونیکی بهزیستی

اولین گام برای متقاضیان، ثبت نام آنلاین از طریق سامانه الکترونیکی بهزیستی است. این سامانه به منظور تسهیل فرآیند ثبت نام و دسترسی آسان تر متقاضیان طراحی شده است و اولین قدم در بررسی شرایط فرزند خواندگی از بهزیستی محسوب می شود.

1. مراجعه به آدرس اینترنتی

   adoption.behzisti.net

   . این سامانه در طول سال 1404 نیز فعال است.

2. کلیک بر روی گزینه ثبت نام در صفحه اصلی سایت.
3. مطالعه دقیق قوانین و مقررات فرزندخواندگی که در سایت موجود است و سپس تأیید آنها با کلیک بر روی دکمه مطالعه و با اطلاع از محتوا قبول کردم.
4. انتخاب کشور محل زندگی از فهرست ارائه شده.
5. تعیین نوع خانواده (زوجین بدون فرزند، زنان مجرد، زوجین دارای فرزند) که بر اساس آن، مراحل بعدی تعیین می شود.
6. وارد کردن شماره همراه فعال و یک رمز عبور انتخابی برای دریافت کد شناسایی.
7. وارد کردن کد 4 رقمی ارسالی به شماره همراه در کادر مربوطه و ادامه فرآیند.
8. انتخاب استان و شهرستان محل زندگی متقاضی.
9. تکمیل اطلاعات هویتی و درآمدی شامل نام و نام خانوادگی، کد ملی، دین و میزان درآمد در فرم های مربوطه.
10. وارد کردن اطلاعات اقامتی شامل آدرس دقیق و کد پستی و در نهایت دریافت کد پیگیری. این کد برای پیگیری های بعدی وضعیت پرونده شما ضروری است و باید در مکانی امن نگهداری شود.

گام 2: ارائه مدارک و تشکیل پرونده فیزیکی

پس از ثبت نام اولیه آنلاین و دریافت کد پیگیری، متقاضیان باید به صورت حضوری به سازمان بهزیستی استان یا شهرستان خود مراجعه کرده و مدارک لازم را برای تشکیل پرونده فیزیکی ارائه دهند. در این مرحله، فرم های تکمیلی نیز تکمیل می شوند و جزئیات دقیق تری از شرایط فرزند خواندگی از بهزیستی از شما خواسته خواهد شد.

گام 3: مصاحبه و بررسی صلاحیت

متقاضیان باید در جلسات مصاحبه تخصصی با مددکاران اجتماعی و روانشناسان بهزیستی شرکت کنند. این مصاحبه ها به منظور ارزیابی آمادگی روانی، انگیزه، انتظارات و توانایی های خانواده برای پذیرش و تربیت کودک انجام می شود. همچنین، یک بازدید منزل توسط مددکار اجتماعی انجام خواهد شد تا وضعیت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی و مذهبی خانواده مورد بررسی قرار گیرد و محیطی که کودک در آن رشد خواهد کرد، ارزیابی شود.

گام 4: طرح پرونده در کمیته فرزندخواندگی استان

پس از بررسی های کامل، پرونده متقاضیان در کمیته فرزندخواندگی استان مطرح می شود. اعضای این کمیته شامل مدیرکل بهزیستی استان، معاون امور اجتماعی، کارشناس شبه خانواده، کارشناس فرزندخواندگی، مددکار و کارشناس حقوقی هستند که بر اساس نتایج بررسی ها تصمیم گیری می کنند. در صورت تأیید صلاحیت، متقاضیان در لیست انتظار قرار می گیرند. طولانی شدن زمان انتظار می تواند به دلیل تقاضای بالا برای جنسیت یا رده سنی خاصی از کودکان باشد. شفافیت در این مرحله و درک دلایل تأخیر می تواند به کاهش نگرانی های متقاضیان کمک کند.

گام 5: انتخاب فرزند و صدور حکم سرپرستی آزمایشی

هنگامی که نوبت خانواده فرامی رسد، به آنها جهت انتخاب فرزند به شیرخوارگاه یا یکی از مراکز نگهداری معرفی می شوند. پس از انتخاب کودک و توافق با بهزیستی، پرونده به دادگاه صالح ارسال می شود تا حکم سرپرستی موقت یا آزمایشی (معمولاً 6 ماهه) صادر گردد. در این مرحله، کودک طی صورتجلسه ای رسمی به والدین متقاضی تحویل داده می شود و دوره سازگاری آغاز می گردد.

گام 6: دوره آزمایشی و بازدیدهای مددکاری

دوره سرپرستی آزمایشی، فرصتی حیاتی برای تطابق کودک با خانواده و بالعکس است. در طول این دوره 6 ماهه، حداقل سه بازدید توسط مددکاران اجتماعی از خانواده فرزندپذیر به عمل می آید. این بازدیدها به منظور ارزیابی شرایط مراقبت، رشد کودک، تعاملات خانوادگی و حل مشکلات احتمالی صورت می گیرد. همچنین، مشاوره های روانشناختی لازم نیز در این دوره ارائه می شود. پنهان کردن واقعیت فرزندخواندگی از کودک، می تواند در آینده به مشکلات جدی روانی و هویتی منجر شود؛ بنابراین، مشاوران بهزیستی در مورد زمان و نحوه اطلاع رسانی به کودک راهنمایی های لازم را ارائه می دهند و این یکی از مهمترین شرایط فرزند خواندگی از بهزیستی در طول دوره آزمایشی است.

گام 7: صدور حکم سرپرستی قطعی و اخذ شناسنامه

در صورتی که در پایان دوره آزمایشی، گزارش های مددکاری حاکی از تأیید صلاحیت خانواده و حفظ منافع کودک باشد، گزارش نهایی تهیه شده و برای صدور حکم سرپرستی دائم به دادگاه ذیربط ارسال می گردد. پس از صدور حکم قطعی، والدین می توانند برای اخذ شناسنامه جدید برای فرزندخوانده خود با مشخصات خودشان اقدام کنند. این اقدام به منظور تثبیت هویت فرزند در خانواده جدید و تأمین حقوق قانونی اوست و فرزندخوانده از تمامی حقوق یک فرزند بیولوژیکی در خانواده جدید برخوردار می شود.

رعایت دقیق تمامی مراحل و همکاری کامل با سازمان بهزیستی، کلید موفقیت در مسیر فرزندخواندگی و ساختن آینده ای روشن برای کودکان است.

نکات مهم و تسهیلات جدید در مسیر فرزندخواندگی

در کنار شرایط فرزند خواندگی از بهزیستی و مراحل اصلی، دانستن برخی نکات و تسهیلات جدید می تواند به متقاضیان کمک کند تا با آگاهی بیشتری در این مسیر گام بردارند و از ابهامات و نگرانی های رایج کاسته شود. این اطلاعات می تواند به تصمیم گیری بهتر و برنامه ریزی موثرتر برای پذیرش فرزندخوانده منجر شود.

تعهدات مالی و هزینه های فرزندخواندگی

ثبت نام اولیه برای فرزندخواندگی از طریق سامانه بهزیستی کاملاً رایگان است و هیچ هزینه ای بابت ثبت درخواست دریافت نمی شود. اما متقاضیان باید به این نکته توجه داشته باشند که پس از پذیرش سرپرستی کودک، تعهدات مالی و هزینه هایی متوجه آنها خواهد بود که باید برای آن آمادگی داشته باشند.

این تعهدات شامل:

• تأمین تمامی هزینه های زندگی، تحصیل و درمان کودک، همانند یک فرزند بیولوژیکی، تا زمانی که کودک به استقلال برسد.
• تعهد به تملیک یا صلح حداقل یک سوم اموال به نام فرزندخوانده برای تأمین آتیه او. این تعهد به صورت کتبی از والدین اخذ می شود و معمولاً پس از صدور حکم سرپرستی قطعی و از طریق دفاتر رسمی یا مراجع قضایی اجرا می گردد.
• افتتاح حساب پس انداز یا بیمه آتیه برای فرزندخوانده که می تواند جایگزین یا مکمل صلح اموال باشد و یک پشتوانه مالی برای آینده کودک فراهم کند.
• تأمین بیمه پایه و توصیه به تأمین بیمه تکمیلی برای کودک، تا پوشش درمانی مناسبی برای او فراهم باشد.

همانطور که قبلاً اشاره شد، تمکن مالی به معنای داشتن ثروت هنگفت نیست، بلکه توانایی اداره زندگی و تأمین نیازهای کودک به صورت پایدار است. حتی خانواده های مستأجر نیز در صورت داشتن درآمد کافی و پایداری مالی و رعایت سایر شرایط فرزند خواندگی از بهزیستی می توانند واجد شرایط باشند.

مدت زمان فرآیند فرزندخواندگی

یکی از دغدغه های اصلی متقاضیان، مدت زمان انتظار برای پذیرش فرزندخوانده است. این زمان می تواند متغیر باشد و به عوامل مختلفی بستگی دارد:

• تعداد متقاضیان: افزایش تعداد خانواده های داوطلب، خصوصاً برای سنین و جنسیت های خاص، می تواند زمان انتظار را طولانی تر کند.
• جنسیت و سن مورد درخواست: معمولاً تقاضا برای فرزندان دختر و در رده های سنی پایین (مانند نوزادان و کودکان زیر 5 سال) بیشتر است که این امر صف انتظار را برای این گروه ها طولانی تر می کند.
• وضعیت سلامتی کودک: برخی خانواده ها تمایل به پذیرش کودکانی با نیازهای درمانی خاص یا معلولیت ندارند که این موضوع می تواند باعث طولانی شدن زمان انتظار برای این کودکان شود.

با این حال، سازمان بهزیستی تلاش می کند تا با تسریع در فرآیندهای اداری و مشاوره ای، زمان انتظار را به حداقل برساند و هماهنگی های لازم را با مراجع قضایی انجام دهد.

اهمیت مشاوره در فرآیند فرزندخواندگی

مشاوره های تخصصی، بخش جدایی ناپذیری از فرآیند فرزندخواندگی است و نقش حیاتی در موفقیت این تجربه دارد. این مشاوره ها به والدین کمک می کند تا چالش های پیش رو را بشناسند، مهارت های لازم برای تربیت فرزندخوانده را بیاموزند و به بهترین شکل با واقعیت فرزندخواندگی کنار بیایند. این مشاوره ها در سه مرحله اصلی انجام می شود:

1. مشاوره پیش از فرزندپذیری: در مراحل اولیه تشکیل پرونده، برای بررسی آمادگی روانی و انتظارات خانواده، پیش از آنکه وارد مراحل عمیق تر شوند.
2. مشاوره قبل از کمیته: به منظور ارزیابی روانشناختی دقیق تر خانواده و ایجاد زمینه مناسب روانی برای پذیرش کودک و پاسخگویی به سؤالات احتمالی.
3. مشاوره در دوره آزمایشی: در طول دوره 6 ماهه سرپرستی موقت، برای کمک به سازگاری کودک و خانواده و حل مشکلات احتمالی که ممکن است در این دوره حساس بروز کند.

همچنین، در مورد نحوه و زمان مناسب اطلاع رسانی به فرزندخوانده درباره هویت اصلی اش، راهنمایی های لازم ارائه می شود تا از آسیب های روانی احتمالی جلوگیری شود. این اطلاع رسانی باید به شیوه ای دلسوزانه و متناسب با سن کودک انجام شود.

نقش جامعه و اطرافیان در پذیرش فرزندخوانده

حمایت خانواده و جامعه از والدین فرزندپذیر، نقش بسیار مهمی در موفقیت آمیز بودن این فرآیند دارد. لازم است که اطرافیان با آگاهی و همدلی، از والدین سرپرست حمایت کرده و از کنجکاوی های بی مورد یا طرح سؤالات خصوصی که می تواند به کودک یا خانواده آسیب برساند، پرهیز کنند. فرهنگ سازی در این زمینه و درک اینکه عشق و تربیت صحیح، هویت اصلی یک خانواده را شکل می دهد، بسیار حائز اهمیت است. پذیرش فرزندخواندگی باید با دیدی مثبت و حمایتگرانه از سوی اطرافیان همراه باشد.

فسخ حکم فرزندخواندگی

حکم سرپرستی کودک، در موارد بسیار نادری و تنها با تشخیص سازمان بهزیستی و تأیید دادگاه قابل فسخ است. این موارد شامل آسیب پذیری کودک در خانواده جدید (مانند سوءرفتار، غفلت یا آزار)، عدم شایستگی والدین سرپرست (مثلاً به دلیل اعتیاد مجدد، بیماری های روانی شدید یا عدم توانایی در نگهداری صحیح) یا مراجعه والدین حقیقی (در صورتی که کودک رها شده و هویت والدین واقعی او بعداً مشخص شود و صلاحیت آنها تأیید گردد) است. تصمیم برای فسخ حکم، همواره با در نظر گرفتن منافع عالی کودک و به عنوان آخرین راه حل اتخاذ می شود و فرآیندی بسیار دشوار و حساس است.

چه کنیم اگر کودک رها شده ای را مشاهده کردیم؟

در صورت مشاهده کودک رها شده یا در معرض خطر، هر شهروند مسئولیت دارد تا فوراً با اورژانس اجتماعی به شماره 123 تماس بگیرد. این سازمان با تیم های متخصص، در سریع ترین زمان ممکن برای حمایت از کودک اقدام خواهد کرد و پس از بررسی های لازم، کودک به مراکز نگهداری بهزیستی منتقل می شود تا مراحل قانونی سرپرستی او آغاز گردد. این اقدام فوری می تواند جان و آینده یک کودک را نجات دهد.

فرزندخواندگی مسیری است برای هدیه دادن امید و آینده به کودکان نیازمند، که با آگاهی، صبر و عشق می توان آن را به بهترین شکل ممکن پیمود.

نتیجه گیری

فرزندخواندگی از بهزیستی، اقدامی مقدس و مسئولیت پذیرانه است که می تواند سرنوشت کودکان بی سرپرست و بدسرپرست را به سمتی روشن تر سوق دهد و همزمان، رؤیای والدگری را برای بسیاری از خانواده ها محقق سازد. این مسیر، هرچند دارای پیچیدگی ها و مراحل قانونی خاص خود است، اما با راهنمایی دقیق سازمان بهزیستی و حمایت مراجع قضایی، قابل پیمودن است.

آگاهی از شرایط فرزند خواندگی از بهزیستی، مراحل گام به گام، مدارک مورد نیاز و تعهدات مالی و اجتماعی، برای تمامی متقاضیان ضروری است. سازمان بهزیستی کشور به عنوان یک نهاد حمایتی، در تمامی مراحل این فرآیند، از ثبت نام اولیه در سامانه

adoption.behzisti.net

تا صدور حکم سرپرستی قطعی و حتی پس از آن، پشتیبان خانواده ها و کودکان است.

این راهنما تلاش کرد تا با ارائه اطلاعات جامع و به روز، ابهامات را برطرف کرده و متقاضیان را برای آغاز این سفر معنوی و انسانی آماده سازد. امید است با افزایش آگاهی و فرهنگ سازی در زمینه فرزندخواندگی، آغوش خانواده های بیشتری به روی کودکان نیازمند گشوده شود و آینده ای سرشار از عشق و آرامش برای آنها رقم بخورد. این اقدام، نه تنها به کودکان بلکه به ساختن جامعه ای مهربان تر و مسئولیت پذیرتر کمک می کند.

منابع و اطلاعات تماس:

1. سامانه ثبت نام فرزندخواندگی بهزیستی:

   https://adoption.behzisti.net

2. شماره تلفن اورژانس اجتماعی (برای گزارش کودکان در معرض خطر):

   123

3. قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست.