معرفی فیلم شماره ۱۳

فیلم شماره ۱۳ عنوانی است که در تاریخ سینما به دو اثر کاملاً متفاوت و با ماهیت های متمایز اشاره دارد؛ یکی فیلمی هیجان انگیز و روان شناختی محصول سال ۲۰۱۰ و دیگری پروژه ای ناتمام و گمشده از آلفرد هیچکاک افسانه ای. این دو اثر، هرچند عنوانی مشترک دارند، اما در ژانر، داستان، دوران ساخت و سرنوشت، مسیرهای کاملاً جداگانه ای را پیموده اند.

در دنیای وسیع سینما، گاه پیش می آید که عنوانی مشترک، به آثار کاملاً متفاوتی اطلاق شود و این موضوع می تواند برای علاقه مندان به سینما ابهام آفرین باشد. فیلم شماره ۱۳ دقیقاً از همین دست عنوان هاست. در یک سو، ما با تریلری نفس گیر و پر از تعلیق از سال ۲۰۱۰ روبرو هستیم که قمار بر سر جان انسان ها را به تصویر می کشد و بازیگران مشهوری در آن حضور دارند. در سوی دیگر، نام شماره ۱۳ یا Number 13 ما را به گذشته ای دورتر، یعنی به دوران سینمای صامت و آغاز کار آلفرد هیچکاک کبیر می برد؛ جایی که او تلاش کرد اولین فیلم بلند خود را بسازد، اما سرنوشت، آن را به گنجینه ای ناتمام و گمشده در تاریخ سینما تبدیل کرد. در ادامه، به تفصیل به معرفی هر یک از این دو فیلم خواهیم پرداخت تا تفاوت ها و ویژگی های منحصربه فردشان روشن شود و ابهامات موجود برای همیشه برطرف گردد.

۱۳ (محصول ۲۰۱۰): قمار بر سر زندگی و مرگ در تریلری نفس گیر

فیلم ۱۳ محصول ۲۰۱۰، یک تریلر روان شناختی و هیجان انگیز است که بازسازی اثری موفق فرانسوی به نام ۱۳ Tzameti (محصول ۲۰۰۵) به کارگردانی خود جلا بابلوانی، کارگردان نسخه اصلی، محسوب می شود. این فیلم با فضاسازی دلهره آور و داستانی پر تنش، مخاطب را به دنیایی تاریک از قمار، خشونت و تلاش برای بقا می برد.

اطلاعات کلی و شناسنامه اثر

فیلم ۱۳ با عنوان اصلی 13 در سال ۲۰۱۰ در ایالات متحده آمریکا به کارگردانی جلا بابلوانی ساخته شد. این کارگردان گرجی-فرانسوی، پس از موفقیت نسخه فرانسوی اثر خود، تصمیم گرفت آن را با بازیگران هالیوودی و بودجه ای بزرگ تر بازسازی کند. ژانر فیلم ترکیبی از تریلر، هیجان انگیز و درام است که با عناصر روان شناختی و اجتماعی در هم تنیده شده. تفاوت های عمده ای بین این نسخه و نسخه اصلی فرانسوی وجود ندارد و کارگردان تلاش کرده تا روح اصلی و فضای پرتنش فیلم اولیه را در بازسازی هالیوودی نیز حفظ کند، اما حضور بازیگران شناخته شده و برخی تغییرات جزئی در فضاسازی، تجربه متفاوتی را ارائه می دهد.

داستان و پیرنگ: غوطه وری در دنیایی تاریک

داستان فیلم ۱۳ حول محور شخصیتی به نام وینسنت (با بازی سم رایلی)، یک جوان ساده و آسیب پذیر می گردد که در یک شغل کم درآمد مشغول به کار است. او با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می کند و برای تأمین هزینه های خانواده اش به هر دری می زند. در پی یک حادثه ناگوار و مرگ صاحب کارش، وینسنت به طور تصادفی وارد یک موقعیت عجیب و خطرناک می شود. او نامه ای را پیدا می کند که حاوی دستورالعمل هایی برای شرکت در یک بازی زیرزمینی و مخفی است؛ بازی ای که می تواند ثروت عظیمی به ارمغان آورد. وینسنت که از وضعیت مالی خود ناامید است و به دنبال راهی برای رهایی از فقر، تصمیم می گیرد با دزدیدن هویت فردی که قرار بود در این بازی شرکت کند، وارد این دنیای پرخطر شود.

با ورود به بازی، وینسنت خود را درگیر یک قمار مرگبار می بیند. در این بازی، انسان ها بر سر جان یکدیگر قمار می کنند. گروهی از شرکت کنندگان در یک اتاق جمع شده اند و در هر دور، باید با تپانچه ای که فقط یک گلوله دارد، به سمت سر نفر جلویی خود شلیک کنند. این بازی دلهره آور و روان شناختی، زندگی را به یک بازی رولت روسی تبدیل می کند که در آن هر لحظه می تواند پایانی برای یک زندگی باشد. اتمسفر فیلم به شدت دلهره آور و پرتنش است. با وجود اینکه صحنه های خونین و دل خراش به صورت صریح و افراطی به نمایش گذاشته نمی شوند، اما خشونت پنهان و اضطراب موجود در فضا، به طور کامل به بیننده منتقل می شود. تماشاگر همراه با وینسنت، ترس و دلهره را تجربه می کند و درگیر یک بازی روانی پیچیده می شود. هدف نهایی وینسنت، بقا در این بازی جنون آمیز و البته رسیدن به پول جایزه برای بهبود زندگی اش است، اما مسیری که او در پیش گرفته، مملو از چالش ها و خطراتی است که ممکن است به قیمت جانش تمام شود.

بازیگران و نقش آفرینی ها

یکی از نقاط قوت فیلم ۱۳ (۲۰۱۰) حضور گروهی از بازیگران بسیار توانا و شناخته شده هالیوود است که هر یک به نوبه خود به عمق و جذابیت فیلم افزوده اند. در رأس این بازیگران، سم رایلی در نقش وینسنت قرار دارد که با بازی آرام و در عین حال پر از اضطراب خود، به خوبی حس درماندگی و ترس شخصیت را به مخاطب منتقل می کند. او در قامت یک فرد عادی که به ناچار وارد یک بازی مرگبار شده، بسیار باورپذیر ظاهر می شود.

در کنار رایلی، شاهد حضور ستاره هایی چون میکی رورک، جیسون استاتهام، فیفتی سنت و ری وینستون هستیم که هر یک نقش های فرعی اما کلیدی و پرقدرتی را ایفا می کنند:

• میکی رورک: در نقش جاسپر، یکی از شرکت کنندگان در بازی که سابقه حضور در این بازی های مرگبار را دارد و ظاهری خشن و بی رحم از خود نشان می دهد. حضور او کاریزمای خاصی به فیلم می بخشد.
• جیسون استاتهام: در نقش گاس، فردی با نفوذ و صاحب قدرت که بر روی جان شرکت کنندگان قمار می کند. استاتهام با نقش آفرینی همیشگی و قدرتمند خود، به فضاسازی پرتنش فیلم کمک شایانی می کند.
• فیفتی سنت (Curtis Jackson): خواننده مشهور رپ که در این فیلم در نقش جفرسون، یکی دیگر از شرکت کنندگان حضور دارد. نقش او کوتاه اما تأثیرگذار است و به بعد اجتماعی و طبقاتی فیلم عمق می بخشد.
• ری وینستون: در نقش رانلد، که او نیز یکی از قماربازان اصلی است و با ظاهری سرد و بی تفاوت، بر جذابیت نقش خود می افزاید.

نقش آفرینی های این بازیگران، به خصوص بازی های پرقدرت در نقش های مکمل، به فیلم اعتبار و عمق بیشتری بخشیده و لایه های مختلفی از روان شناسی قدرت، طمع و بقا را به تصویر می کشد. حضور این ستاره ها، علاوه بر جذب مخاطب، به باورپذیری دنیای تاریک و بی رحمانه فیلم کمک شایانی کرده است.

نقد و بررسی و بازخوردهای منتقدان

فیلم ۱۳ (۲۰۱۰) در زمان اکران خود با بازخوردهای متفاوتی از سوی منتقدان و مخاطبان مواجه شد. بسیاری از منتقدان، فیلم را به دلیل فضاسازی قوی و تعلیق بی نظیر آن ستایش کردند. توانایی کارگردان در ایجاد حس دلهره و اضطراب بدون نیاز به نمایش افراطی خشونت، یکی از نقاط قوت اصلی فیلم به شمار می رفت. اجرای بازیگران، به ویژه سم رایلی در نقش اصلی و بازیگران مکمل مانند میکی رورک و جیسون استاتهام، نیز مورد توجه قرار گرفت و توانستند عمق لازم را به شخصیت های خود ببخشند.

با این حال، برخی از منتقدان، فیلم را به دلیل عدم عمق کافی در شخصیت پردازی برخی کاراکترها و همچنین تکراری بودن ایده اصلی برای کسانی که نسخه اصلی فرانسوی ۱۳ Tzameti را دیده بودند، مورد انتقاد قرار دادند. از آنجایی که این فیلم یک بازسازی بود، انتظارات از آن بالا بود و برخی احساس می کردند که نسخه هالیوودی نتوانسته به اندازه نسخه اصلی تازگی و اصالت داشته باشد. نسخه اصلی فرانسوی با بودجه ای کمتر و بازیگران ناشناخته تر، حس خام تر و واقعی تری از یأس و ناامیدی را منتقل می کرد که برخی معتقد بودند در نسخه آمریکایی، به دلیل حضور ستاره ها و تولید حرفه ای تر، کمی از آن کاسته شده است.

در مجموع، ۱۳ (۲۰۱۰) به عنوان یک تریلر هیجان انگیز که به خوبی توانسته فضایی پر از تنش و اضطراب را خلق کند، قابل دفاع است. پیام های ضمنی فیلم درباره طمع، بی رحمی انسان و تلاش برای بقا در شرایط بحرانی نیز قابل تأمل است. این فیلم به خوبی نشان می دهد که چگونه انسان ها در مواجهه با پول و قدرت، حاضرند اخلاقیات را زیر پا بگذارند و زندگی دیگران را به بازی بگیرند.

«۱۳» (۲۰۱۰) یک نمونه درخشان از این است که چگونه یک ایده ساده می تواند با فضاسازی قوی و بازی های درخشان، به تریلری نفس گیر و فراموش نشدنی تبدیل شود که تا مدت ها ذهن بیننده را درگیر می کند.

چرا باید ۱۳ (۲۰۱۰) را تماشا کنیم؟

اگر از علاقه مندان به ژانر تریلرهای روان شناختی، فیلم های با تعلیق بالا و داستان های غیرقابل پیش بینی هستید، تماشای فیلم ۱۳ (۲۰۱۰) می تواند تجربه ای جذاب و فراموش نشدنی برای شما باشد. این فیلم به شما فرصت می دهد تا به عمق تاریک ترین انگیزه های انسانی سفر کنید و شاهد یک بازی مرگبار باشید که در آن هر تصمیم می تواند به قیمت جان تمام شود.

همچنین، حضور بازیگران برجسته ای مانند سم رایلی، میکی رورک، جیسون استاتهام و فیفتی سنت، به تنهایی دلیل کافی برای تماشای این فیلم است. تماشای نقش آفرینی های قدرتمند این هنرمندان در کنار داستانی پرتنش، تجربه ای لذت بخش را برای طرفداران آن ها فراهم می آورد. این فیلم برای کسانی که به دنبال فیلم های با پایان های غیرمنتظره و چالش برانگیز هستند، بسیار مناسب است. ۱۳ (۲۰۱۰) با اینکه بازسازی یک اثر موفق است، اما استقلال خود را حفظ کرده و می تواند مخاطب را در طول زمان تماشایش، میخکوب پرده کند.

Number 13 (ناتمام) – اثر گمشده و اولین تجربه آلفرد هیچکاک

در سمت دیگر طیف سینمایی با عنوان شماره ۱۳، با داستانی کاملاً متفاوت روبرو هستیم که به آغازین روزهای فعالیت یکی از بزرگترین کارگردانان تاریخ سینما، آلفرد هیچکاک، بازمی گردد. فیلم Number 13 یا Mrs. Peabody، نه تنها یک اثر گمشده است، بلکه اهمیت تاریخی فراوانی به عنوان اولین پروژه بلند کارگردانی آلفرد هیچکاک جوان دارد.

شناسنامه و اهمیت تاریخی

فیلم Number 13 (با نام جایگزین Mrs. Peabody) در سال ۱۹۲۲ در انگلستان آغاز به تولید کرد، اما هرگز به اتمام نرسید و ناتمام ماند. این پروژه قرار بود اولین فیلم بلند داستانی باشد که آلفرد هیچکاک به تنهایی و به عنوان کارگردان اصلی آن را هدایت می کرد. در آن زمان، هیچکاک جوان تنها ۲۳ سال داشت و پیش از این در صنعت سینما به عنوان طراح عنوان (title designer)، هنرمند صحنه (art director) و دستیار کارگردان فعالیت می کرد.

اهمیت این فیلم در کارنامه هیچکاک بسیار زیاد است؛ این اثر نشان دهنده جاه طلبی های اولیه او در زمینه کارگردانی و تلاش برای ورود به دنیای ساخت فیلم های بلند است. ناتمام ماندن این پروژه و از دست رفتن نسخه های ساخته شده، آن را به یک فیلم گمشده (Lost Film) تبدیل کرده است، به طوری که هیچ نسخه ای از آن در آرشیوها یا مجموعه های خصوصی موجود نیست. دلیل اصلی ناتمام ماندن Number 13، مشکلات مالی حاد کمپانی گینزبورو پیکچرز (Gainsborough Pictures) بود که باعث توقف تولید و لغو پروژه شد. این اتفاق، اگرچه ناخوشایند بود، اما درسی بزرگ برای هیچکاک جوان بود که در آینده، او را در مدیریت پروژه هایش محتاط تر کرد.

داستان و ژانر مورد انتظار: کمدی جنایی گمشده

اطلاعاتی که از داستان فیلم Number 13 در دست داریم، عمدتاً بر اساس اسناد تاریخی، خاطرات خود هیچکاک و افرادی که درگیر پروژه بودند، استوار است. قرار بود این فیلم یک کمدی جنایی (Comedy Crime) باشد. داستان حول محور ساکنین یک آپارتمان می گشت که به صندوق حمایت از فقرا (charity organization) کمک می کردند. تمرکز اصلی بر روی یک زن خیرخواه و تلاش های او برای بهبود زندگی افراد نیازمند در این آپارتمان بود. جزئیات دقیق تر داستان و پیچیدگی های جنایی آن نامشخص است، اما می توان حدس زد که هیچکاک قصد داشته با ترکیب عناصر کمدی و جنایی، اثری جذاب و سرگرم کننده خلق کند.

این ژانر کمدی جنایی، یک تفاوت بارز با آثار بعدی و معروف تر هیچکاک، که عمدتاً در ژانر تریلر روان شناختی و دلهره آور جای می گیرند، نشان می دهد. در آن دوران، هیچکاک هنوز سبک و امضای خاص خود را به طور کامل پیدا نکرده بود و در حال آزمون و خطا بود. می توان فرض کرد که در این پروژه اولیه، نشانه هایی از سبک روایی و بصری خاص هیچکاک، هرچند به شکل خام تر، قابل مشاهده بوده است. علاقه او به تعلیق و رمز و راز، حتی در قالبی کمدی، می توانست ریشه های خود را در این فیلم نشان دهد.

بازیگران و عوامل اصلی

در پروژه ناتمام Number 13، آلفرد هیچکاک به عنوان کارگردان اصلی فعالیت می کرد، اما در مراحل اولیه فیلمبرداری، نقش او به دستیار کارگردان تنزل پیدا کرد و در نهایت پروژه متوقف شد. با این حال، نام برخی از بازیگران و عوامل اصلی که در این فیلم حضور داشتند، در اسناد تاریخی ثبت شده است.

از جمله بازیگرانی که در این پروژه حضور داشتند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کلر گریت (Clare Greet): او قرار بود نقش اصلی، یعنی خانم پی بادی را ایفا کند. گریت یکی از بازیگران فعال سینمای صامت بریتانیا بود و بعدها در چندین فیلم دیگر هیچکاک از جمله مستأجر: داستان لندن مه آلود و مردی که زیاد می دانست نیز حضور یافت.
• ارنست تسیجر (Ernest Thesiger): این بازیگر انگلیسی نیز در پروژه Number 13 ایفای نقش می کرد. او نیز بعدها به یکی از بازیگران مورد علاقه هیچکاک تبدیل شد و در برخی از آثار او حضور یافت.

حضور هیچکاک به عنوان کارگردان جوان، و همکاری با این بازیگران، نشان دهنده آغاز تلاش های او برای تشکیل تیم و آغاز مسیر حرفه ای در سینما بود. این تجربه، هرچند ناتمام ماند، اما بدون شک نقش مهمی در شکل گیری دیدگاه و روش کاری او برای پروژه های بعدی ایفا کرد.

سرنوشت و میراث: گنجینه ای گمشده در تاریخ سینما

Number 13 به معنای واقعی کلمه یک فیلم گمشده (Lost Film) محسوب می شود؛ هیچ نسخه کاملی یا حتی بخش هایی از فیلم که فیلمبرداری شده بود، باقی نمانده است. این موضوع آن را به یک معمای بزرگ در تاریخ سینما و به خصوص در کارنامه آلفرد هیچکاک تبدیل کرده است. عدم وجود نسخه ای از این فیلم باعث شده تا تحلیلگران و مورخان سینما تنها بتوانند بر اساس گزارش ها، خاطرات و اسناد باقی مانده درباره آن گمانه زنی کنند.

تجربه ناتمام ماندن این پروژه، تأثیر عمیقی بر رویکرد و مسیر کاری بعدی آلفرد هیچکاک گذاشت. او از این شکست درس گرفت و در پروژه های بعدی خود، به مسائل مالی و برنامه ریزی تولید توجه بیشتری کرد. این تجربه اولیه، به او آموخت که چگونه با چالش های تولید یک فیلم بلند روبرو شود و احتمالاً همین شکست ها بود که او را در آینده به کارگردانی منظم تر و دقیق تر تبدیل کرد. Number 13 به دلیل همین ماهیت گمشده و جایگاهش به عنوان اولین پروژه کارگردانی هیچکاک، برای پژوهشگران و علاقه مندان به تاریخ سینما و هیچکاک شناسی اهمیت ویژه ای دارد. این فیلم نمادی از آغاز یک مسیر بزرگ است؛ مسیری که در نهایت به خلق برخی از برجسته ترین آثار سینمایی جهان منجر شد. کاوش در مورد این فیلم گمشده، به ما کمک می کند تا به درک عمیق تری از تکامل یک نابغه سینما دست یابیم.

نتیجه گیری: از تریلر معاصر تا گنجینه ناتمام سینما

همانطور که دیدیم، عنوان فیلم شماره ۱۳ ما را به دو جهان سینمایی کاملاً متفاوت می برد. در یک سو، با تریلر نفس گیر و هیجان انگیز ۱۳ (محصول ۲۰۱۰) روبرو هستیم که با داستانی پرتنش و بازیگران شناخته شده، مخاطب را به دنیای قمار بر سر جان انسان ها می برد. این فیلم، نمونه ای از سینمای مدرن و پر از تعلیق است که به خوبی توانایی های خود را در ایجاد دلهره و انتقال خشونت پنهان به نمایش می گذارد.

در سوی دیگر، Number 13 یا Mrs. Peabody ما را به ریشه های سینمای صامت و اولین گام های آلفرد هیچکاک در مسیر کارگردانی بلند می برد. این پروژه ناتمام و گمشده، هرچند هرگز به اکران نرسید، اما از نظر تاریخی اهمیت فراوانی دارد و نشان دهنده مسیر پرپیچ و خم یکی از بزرگترین کارگردانان تاریخ است. تفاوت های اساسی این دو فیلم با عنوان مشترک شماره ۱۳، گواهی بر تنوع و غنای بی کران دنیای سینماست؛ دنیایی که هم شامل آثار پرفروش و هیجان انگیز معاصر می شود و هم گنجینه های ناتمام و فراموش شده ای را در خود جای داده که هر یک به نوبه خود، داستان ها و درس های بسیاری برای گفتن دارند.

کاوش در هر دو نوع تجربه سینمایی، از تریلرهای روان شناختی گرفته تا پروژه های ناتمام تاریخی، به ما امکان می دهد تا دیدگاهی وسیع تر و عمیق تر نسبت به هنر سینما پیدا کنیم. امیدواریم این معرفی جامع، ابهامات شما را درباره فیلم شماره ۱۳ برطرف کرده باشد و شما را به تماشای اثر موجود و کاوش بیشتر در مورد تاریخ سینما، ترغیب کند.