مقصر نابرابری در مناظرات، صداوسیما نیست شورای نگهبان با ترکیب 4.1.1 است

مهسا بهادری: گاهی اوقات خواسته یا ناخواسته بی عدالتی بزرگی رخ می دهد. این ماجرا می تواند در سطح جامعه، در نظام اقتصادی یا آموزشی یا هر بحث دیگری رخ دهد، اما این روزها که بحث انتخابات بسیار داغ است تصمیم گرفتیم که این وضع را در رسانه بزرگی مانند صداوسیما بررسی کنیم، نکته ای که بسیاری از کارشناسان فرهنگی، کارشناسان ارتباطات و جامعه شناسان به آن اشاره کردند، وجود جناح بندی در صداوسیما است که می توانید از هر مصداق یک گفت وگو را بخوانید. اما مسیله اصلی این است که آیا صداوسیما در مناظرات گروهی می تواند یک عدالت رسانه ای ایجاد کند؟
به زعم حشمت الله فلاحت پیشه، رییس اسبق کمیسیون ملی و سیاست خارجی مجلس این بار اگر ناعدالتی رسانه ای در برگزاری مناظره ها ایجاد شود، صداوسیما مقصر نیست بلکه مشکل از نحوه چینش کاندیداها است که چهار، یک، یک است.

برای بررسی دقیق تر این ماجرا و اینکه چه کسی یا چه عامل باعث ایجاد ناعدالتی دربرگزاری مناظرات می شود، با حشمت الله فلاحت پیشه، رییس اسبق کمیسیون ملی و سیاست خارجی مجلس، به گفت وگو پرداختیم که در ادامه می خوانید.

به زعم شما تلویزیون چگونه باید رفتار کند؟ تا کمترین میزان جهت گیری را داشته باشد؟

تنها، بخشی از برابری تبلیغات کاندیداها برعهده تلویزیون است. به طور کلی کاری که هنگام مناظرات در صداوسیما انجام می شود، رعایت بی طرفی و برابری است. هر یک از کاندیداها زمان لازم را دارد تا برنامه خودش را ارایه دهد و در موارد دیگر هم این عدالت رعایت می شود و ظاهرا صداوسیما در مواجهه با این شش نفر تلاش دارد تا بی طرفی و برابری را رعایت کند. منتهی برای آنکه یک تبلیغات بی طرف و عادلانه شکل بگیرد آیا این ماجرا کفایت می کند؟

به عقیده من خیر، کفایت نمی کند. در دوره کنونی ما می بینیم که جناح کاندیداها چهار، یک، یک است. یعنی چهار کاندیدا وابسته به جریان حاکم بر دولت و مجلس هستند، یک نفر مصطفی پورمحمدی است که اصولگرایان سنتی را هدایت می کند و با اغماض تلاش می کنم ایشان را در کنار چهار نفر اول قرار ندهم و یک نفر هم مسعود پزشکیان است که در طیف مقابل آن چهار نفر قرار دارد.
یعنی اگر بخواهیم این ماجرا را به صورت کلان بررسی کنیم، چهارنفر حافظ وضع موجود هستند و جریان محافظه کار را تشکیل می دهند و یک نفر در جریان منتقد وضع موجود قرار دارد.

در چنین شرایطی عدم رعایت عدالت چگونه شکل می گیرد؟

ما در مناظره ها خواهیم دید که این چهار به یک به نوعی منجر به عدم رعایت توازن در مناظره ها خواهد شد.

چگونه؟

زمانی که کاندیدای منتقد وضع موجود انتقادات خود را مطرح می کند، کارنامه چهارنفر دیگر را نقد و آن ها فرصت پاسخگویی دارند و در مقابل قرار است چهارنفر کارنامه آقای پزشکیان را نقد کنند. این ماجرا سبب می شود که علی رغم تلاش صداوسیما برای حفظ برابری به صورتی شکلی و صوری در مناظره، برابری عادلانه ای ایجاد نشود. البته این ماجرا به عملکرد سایر نهادها مثل شورای نگهبان ارتباط دارد که یک ترکیب کاملا نامتجانسی را اعلام کرده است. از طرفی هم فقدان حزب در ایران سبب شده که برابری به صورت نهادی و حزبی رعایت نشود.

نقطه نظر شما بر این است که تلویزیون هرکاری انجام دهد، بازهم به واسطه این چینشی که از طرف شورای نگهبان انجام شده، به هرحال به گونه ای ناعدالتی در مناظرات شکل می گیرد، درست است؟

در رابطه 4+1+1 هیچ برابری شکل نمی گیرد، به عبارتی در مناظره ها و تبلیغات نوعی نابرابری ایجاد می شود که مسیول آن صداوسیما نیست، مسیول آن ساختار انتخاباتی ایران است .

من فکر می کنم که اتفاقی که رخ داده این است که برای این چهارنفر یک تقسیم کاری صورت گرفته؛ به نظر من آقای قاضی زاده هاشمی به عنوان مدافع عملکرد دولت کنونی وارد میدان می شود، یکی از کاندیداها نقش تخریب گر را ایفا می کند، یعنی نهایت تلاش را انجام می دهد تا آقای پزشکیان و جریانات حامی ایشان را به شدت تخریب کند، آقای جلیلی در مباحث سیاست خارجی سعی می کند که از یک گفتمان انقلابی گری در سیاست خارجی دفاع کند و طبیعتا این گفتمان شامل حمله به سیاست های اصلاح طلبان و دولت آقای روحانی خواهد بود در سمت دیگر آقای قالیباف تلاش می کند تا نقش ایجابی را بازی کند و بیش تر از تحول و پیشرفت صحبت کند.
طرف اصلی این چهارنفر آقای پزشکیان قرار می گیرد که ناچار است وقتش را تنظیم کند و فکر می کنم کاری که آقای پزشکیان انجام دهد این است که وارد فضای پاسخگویی به صحبت های تخریبی نشود. چیزی که مردم انتظار آن را دارند این است که آیا مردم می توانند یک برنامه ای ارایه دهند که در آن سه بخش عمده که شامل پایان دادن به انزوا در سیاست خارجی، دفاع نهادمند از آزادی های معدنی و ارایه یک برنامه اقتصادی در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت ارایه دهد.
به عقیده من آقای پزشکیان به سمت یک تقابل برنامه ای حرکت می کند وقتی چنین موضوعی را مطرح کند، نقطه ضعف چهار رقیب اصلی اش این است که کارنامه قابل دفاعی نداشتند.

همه این موارد را توضیح دادم که دوباره به موضوع اول بازگردم این بار صداوسیما واقعا در ایجاد ناعدالتی نقشی ندارد.

بحث جناح بندی در صداوسیما بر کسی پوشیده نیست، آیا این ماجرا سبب می شود که له یا علیه یکی از کاندیداها وارد میدان شوند؟

به هرحال برخی از نامزدها که الان در عرصه رقابت حضور دارند، کسانی هستند که یک جریان مدیریتی را در صداوسیما به صورت ثابت گنجانده اند به همین سبب هم باعث شده نقدهای جدی نسبت به صداوسیما مطرح شود ولی به باور من همه این شرایط می تواند به نفع دو کاندیدای دیگر یعنی آقای پزشکیان و آقای پورمحمدی تمام شود، یعنی کسانی که عملا هم در حوزه چینش کاندیداتوری هم در حوزه چینش کارشناسی و بدنه صداوسیما حتی یک راننده هم ندارند که با آن ها همراه شود به طور طبیعی از همین موضوع می توانند به عنوان یک رویکرد انتقادی استفاده کنند یعنی کسانی که سال ها در مراکز حساس صداوسیما آدم های خودشان را جای دادند، فکر چنینی روزی را نکردند که اتفاقا زمانی که مردم خود عملکرد صداوسیما را مورد محاسبه قرار دهند، همین چینش باندی نیروها به نقطه ضعف اصلی آن ها تبدیل خواهد شد.

245245