چگونه از تشنج جلوگیری کنیم؟

کنترل تشنج و نحوه برخورد با این شرایط، یکی از بزرگ ترین چالش هایی است که زندگی فرد بیمار و خانواده وی را تحت تاثیر قرار می دهد.

به گزارش گروه بازار خبرگزاری علم و فناوری ویکی بلاگ، کنترل تشنج و نحوه برخورد با این شرایط، یکی از بزرگ ترین چالش هایی است که زندگی فرد بیمار و خانواده وی را تحت تاثیر قرار می دهد. اولین سوال در این زمینه این است که چگونه می توان از بروز تشنج پیشگیری و در صورت بروز، شرایط موجود را مدیریت کرد. متخصصان راهکارهای مختلفی را برای جلوگیری از تشنج پیشنهاد داده اند که طیف وسیعی از راه حل ها، از مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب و مصرف داروهای شیمیایی گرفته تا راهکارهای ساده مرتبط با سبک زندگی و نکات تغذیه ای را دربر می گیرد.

تشنج چیست و چه علایمی دارد؟

تشنج، نوعی اختلال در فعالیت الکتریکی طبیعی مغز است که باعث ایجاد علایم مختلفی می شود. به عبارتی، تشنج به معنی وقوع اختلالات الکتریکی کنترل نشده و ناگهانی در مغز است که موجب بروز رفتارهای غیرطبیعی یا تغییر رفتار، کاهش سطح هوشیاری، حرکات تکانشی ناگهانی و … می شود. مراجعه زودهنگام به دکترهای مغز و اعصاب به شما کمک می کند که این بیماری را هر چه بهتر کنترل کرده و از آسیب ها و عوارض جانبی آن در امان بمانید.

درباره علایم رایج تشنج چه می دانید؟

تشنج با علایم مختلفی بروز می کند و راهکارهای متفاوتی نیز برای جلوگیری از تشنج ارایه شده است. علایم شایع تشنج شامل کاهش سطح هوشیاری، گیجی، انقباضات عضلانی، قفل شدن بازوها، پاها و کل بدن، اختلال در تنفس، حرکات جهشی اعضای بدن، آبی یا قرمز شدن پوست صورت و… است.

این علایم بسته به نوع و منشا تشنج متفاوت بوده و شناخت آن ها به تشخیص و درمان مناسب بیماری کمک می کند. معمولا مدت زمان بروز علایم تشنج بین 30 ثانیه تا دو دقیقه است و در صورت بیشتر طول کشیدن این وضعیت باید با این مسیله به عنوان یک موقعیت اورژانس پزشکی رفتار کرد. برخی از شایع ترین نشانه های تشنج شامل موارد زیر است:

• لرزش و انقباض های غیرارادی عضلات بدن
• گیجی و سردرگمی
• خواب آلودگی
• اختلال در تنفس
• گاز گرفتن زبان و …

این علایم می توانند بسته به نوع تشنج و منشا آن متفاوت باشند. شناخت این علایم به تشخیص سریع، مدیریت مناسب و نهایتا جلوگیری از تشنج کمک می کند. در بسیاری موارد، داروهای ضد تشنج می توانند به کنترل حملات کمک کنند، اما این کنترل دایمی و کامل نیست. برای کنترل موثر تشنج، استفاده از راهکارهای مختلف مشتمل بر اصلاح سبک زندگی، رژیم غذایی مناسب و در صورت تجویز پزشک از داروهای ضد تشنج توصیه می شود.

درباره انواع تشنج چه می دانید؟

تشنج با توجه به دلیل و محل وقوع فعالیت غیرطبیعی به انواع مختلف کانونی و عمومی تقسیم می شود. تشنج های عمومی در تمام مغز رخ می دهند و تشنج های کانونی از یک ناحیه خاص مغز شروع می شوند و ممکن است به سایر نواحی گسترش یابند. این تشنج ها شامل انواع مختلفی همچون تشنج های موتوری، حسی، شناختی و خودکار هستند. گاهی اوقات نیز دلایل بروز تشنج مشخص نیست. به طور خلاصه، انواع مختلف تشنج عبارتند از:

• تشنج کانونی: این تشنج از قسمت خاصی از مغز شروع می شود. این تشنج ها می توانند موجب ایجاد تاثیرات جسمی و عاطفی و احساس دیدن یا شنیدن چیزهایی شوند که در واقعیت وجود ندارند. حدود 60% افراد مبتلا به صرع، از این نوع رنج می برند. گاهی علایم این نوع تشنج با نشان های بیماری های روانی یا اختلالات عصبی دیگر اشتباه گرفته می شوند.
• تشنج عمومی: این تشنج ها زمانی اتفاق می افتند که سلول های عصبی هر دو نیمکره مغز دچار اختلال شوند. این نوع از تشنج می تواند باعث اسپاسم عضلانی، سرگیجه یا زمین خوردن فرد شوند.

تشنج ناشی از تب در کودکان نیز در زمانی اتفاق می افتد که درجه حرارت بدن کودک بیش از 40 درجه شود. درصورتی که این حالت فقط یک بار رخ دهد و کمتر از 30 دقیقه طول بکشد خطرناک نیست، اما در غیراین صورت باید به پزشک مراجعه کرد. با مراجعه به موقع به پزشک متخصص مغز و اعصاب، امکان جلوگیری از تشنج به طور موثر فراهم می شود.

علل بروز تشنج چیست؟

تشنج یک وضعیت پزشکی شایع است که دلایل مختلفی در بروز آن نقش دارند. در مقالات، راهکارهای مختلفی برای جلوگیری از تشنج توصیه شده است. هر چیزی که تعادل بدن را مختل کند و بر مغز تاثیر بگذارد، می تواند موجب تشنج شود.

شایع ترین علت تشنج صرع است؛ اما تشنج می تواند به دلایل دیگری نیز رخ دهد. برخی از این دلایل شامل تب بالا، کمبود خواب، سطح پایین سدیم در خون، مصرف برخی داروها، ضربه به سر، سکته مغزی، تومور مغزی، مصرف مواد مخدر، سوءمصرف الکل، اختلال در الکترولیت ها، شوک الکتریکی، فشار خون بسیار بالا و اختلالات کلیوی و کبدی و… خواهد بود.

در برخی موارد، به ویژه در کودکان، ممکن است علت تشنج ناشناخته باشد. همچنین، گاهی تشنج می تواند ریشه های ژنتیکی داشته باشد. پزشک پس از شناسایی دلایل ریشه ای بروز این حملات می تواند راهکارهای مناسب برای پیشگیری از تشنج را پیشنهاد دهد.

چگونه می توان با رعایت سبک زندگی و مواد غذایی مفید از تشنج جلوگیری کرد؟

بیشتر اوقات، تشنج با استفاده از داروها به راحتی کنترل می شود. بااین حال، استفاده از دارو راه حل قطعی درمان صرع نیست و باید در کنار آن از راهکارهای دیگری همچون رژیم غذایی مناسب، دوری از عوامل استرس زا و … نیز استفاده کرد.

علاوه براین، شناسایی عوامل محرک تشنج نیز می تواند تا حدود زیادی به جلوگیری از تشنج کمک کند. به عنوان مثال، داشتن خواب کافی، دوری از استرس و اضطراب، داشتن برنامه منظم برای مصرف داروهای تجویزشده، عدم استعمال الکل و دخانیات، دوری از بازی های کامپیوتری، کاهش قرارگیری در معرض نورهای محرک چشم همچون فلاش و نور موبایل یا کامپیوتر و … می توانند در پیشگیری از تشنج موثر باشند.

بسیاری از افراد می پرسند برای جلوگیری از تشنج چی بخوریم؟ کمبود برخی از ویتامین ها همچون B1، B2، B6، H، بتاکاروتن، منیزیم و ویتامین E می تواند عامل محرکی برای بروز تشنج باشد؛ بنابراین، بهتر است مواد غذایی غنی از این ویتامین ها همچون غلات، گوشت قرمز، حبوبات، آجیل، لبنیات، تخم مرغ، میوه و سبزیجات تازه و… را در رژیم غذایی خود بگنجانید. بنابراین، با رعایت سبک زندگی سالم و استفاده از مواد غذایی مفید امکان کنترل حملات تشنج فراهم می شود.

بیماری هایی نظیر تشنج و صرع با احساس انزوا و طرد شدن از جامعه همراه هستند و به همین دلیل بر زندگی اجتماعی و روابط افراد تاثیر منفی می گذارند. برای جلوگیری از تشنج باید بیماران به طور منظم تحت نظر پزشک باشند. این ویزیت ها می توانند در پیگیری دقیق روند بیماری و تجویز داروهای مناسب به پزشک کمک کنند. در این راستا، خوددرمانی و استفاده از داروها یا رژیم های غیرمعتبر خطرناک است. همکاری نزدیک بیمار با پزشک متخصص در کنترل تشنج موثر است و موجب بازگشت بیمار به روند عادی زندگی و فعالیت های اجتماعی می شود.